Gat in fietszadel werkt juist averechts

Eerst een korte voorgeschiedenis. Ruim 23 jaar geleden is Toby MTB-tester voor BIKE Magazine, doet hij aan downhill en aan motorcross. Tijdens het beoefenen van dat laatste breekt hij enkele ruggengraatwervels. Na anderhalf jaar revalidatie zit hij na vijftien minuten al niet meer lekker op zijn fiets. Tintelende vingers en gevoelloze genitaliën. Uroloog en vriend Stefan Staudte vermoedt dat het door het zadel komt. Samen analyseren ze het probleem en besluiten diverse zadels te testen. 

Voorzichtige conclusie: het heeft te maken met de afstand tussen de zitbotjes en de zenuwen die via de ruggengraat communiceren met de hersenen. Maar hoe meet je die afstand? “Ga op een karton zitten!” oppert Stephan. Het is het prototype van de zadelmeetmethode die wereldwijd nu nog steeds gebruikt wordt.

De heren vragen uiteenlopende mensen om hun zitbotjes op te meten; man, vrouw, groot, klein, dik, dun. Ze meten tussen de zes en zestien centimeter, niet in lijn met de bekende studies die beweren dat de botjes bij mannen zo’n tien tot elf centimeter uit elkaar zitten en bij vrouwen twaalf tot dertien. “Hiermee moeten we iets doen,” zeggen de twee tegen elkaar. Bevriende wervelkolomchirurg Markus Knöringer sluit aan en in 2002 wordt SQlab Sport Ergonomics opgericht. Veel wetenschappelijk onderzoek naar ergonomie op de fiets volgt en het trio start met de productontwikkeling van onder andere zadels. 

Grootste fout

De afstand tussen je zitbotjes. Daar draait het dus om. Bij een te smal of te breed zadel raakt het perineum bij mannen of schaambeen bij vrouwen geïrriteerd omdat de zitbotjes niet op de juiste positie het zadel raken. Zorgt een gat in het zadel dan niet voor minder druk op het perineum? Toby weerlegt dit: “Zo’n gat werkt averechts omdat de zijkanten druk kunnen uitoefenen op de gevoelige kant van het perineum. In plaats daarvan helpt het verlagen van de zadelneus mee bij het tegengaan van zadelpijn.” Daarmee is tachtig procent van het probleem al opgelost. 
Maar dan komt het volgende probleem: welk materiaal kies je? Zacht klinkt lekker comfortabel, maar stevig is het antwoord. “Ervaren fietsers zullen het bevestigen: stevig materiaal geeft comfort.”

"Zo’n gat in een fietszadel werkt averechts"

Het lijkt tegenstrijdig, maar ook hiervoor heeft de zadelexpert een uitleg: “Bij zacht materiaal zakken je zitbotjes al snel te diep in het zadel. De eerste vijftien minuten lijkt het prettig, maar na zo’n dertig tot 45 minuten raken de zenuwen rondom de zitbotjes geïrriteerd. De grootste fout is om een zacht zadel te kiezen.” Gun jezelf de tijd om te wennen aan een nieuw zadel. Toby: “Het duurt zo’n twee tot drie ritten, waarbij je je zitvlak tussendoor wel even een paar dagen rust moet gunnen.” 

Vrouwenzadels

Moeten we dan wel onderscheid maken in mannen- en vrouwenzadels? “Dat is een fabel”, beweert hij. “De tussenruimte tussen de zitbotjes van een vrouw is gemiddeld 1,3 centimeter breder dan die bij een man. Gemiddeld. We kennen vrouwen met een tussenruimte van negen centimeter en mannen met dertien centimeter. Het zegt ook niets over lichaamsgewicht. Zitbotjes zijn zitbotjes en die veranderen niet wanneer iemand aankomt of afvalt.”

"Onderscheid tussen mannen- en vrouwenzadels is een fabel"

Wel is het schaambeen bij een vrouw anders gepositioneerd dan bij een man. Is het daarom dat we soms kortere zadels zien? “Nee,” is ook hier het antwoord. “Korte zadels zijn in sommige wedstrijden verplicht door de UCI en in triatlonwedstrijden. Het maakt het drukgedeelte op een zadel niet anders.” Zelfs wanneer je op je mtb en racefiets dezelfde fietshouding hebt, kun je hetzelfde zadel gebruiken. 

Zitten is slecht voor je rug 

SQlab heeft een nieuw concept geïntroduceerd waarmee je als het ware met het zadel een loop/trapbeweging imiteert. Toby legt uit: “Iedereen weet dat zitten slecht voor je is, ook zitten op een fietszadel. Bewegen en lopen is goed voor je rug. Het zogenoemde Active-systeem kunnen we op alle zadels toepassen. Het houdt de rug soepeler en biedt meer comfort voor de zitbotjes.”

De ontwikkelingen op ergonomisch gebied staan wat dat betreft niet stil. Kunnen we binnenkort dan ook 3D geprinte zadels bij SQlab verwachten? Toby vindt het interessant deze innovatie te volgen. Voor nu voegt het volgens hem onvoldoende toe aan comfort. Wat onveranderd blijft, is dat fietsen met een pijnlijk zitvlak niet prettig is. En is het gevoelloos? Fiets er dan nooit mee door. Doe een zadelmeting, zorg voor een goed zadel en je hebt meer plezier in het fietsen.

Het juiste fietszadel kiezen

In vijf stappen naar het juiste zadel:
 

1. Recensies lezen of advies van anderen vragen, kan geen kwaad 
2. Zorg voor de juiste pasvorm: a. een fietsenwinkel kan een zadelmeting doen of b. je kunt op een dik karton gaan zitten en de afstand tussen je zitbotjes meten 
3. Maak een keuze uit beschikbaar materiaal naar jouw persoonlijke voorkeur
4. Test het zadel, veel fietsenwinkels bieden die mogelijkheid

Meer info: www.sqlab.nl

In samenwerking met SQlab.