Oerend onverhard: een tweedaags gravel bikepacking avontuur in de Achterhoek

“Klapzand!”, roept Ard enthousiast. We fietsen samen over de onverharde Vossebultweg bij Rekken, een dorp op een paar kilometer van de grens met Duitsland. Ik schakel meteen wat lichter. Dit wordt weer een paar honderd meter flink doortrappen. De stevige bovenlaag van het pad breekt direct onder onze brede banden. Dat is het verraderlijke van klapzand. Het lijkt stevig maar verandert plots naar los en zacht. “Blijven trappen!”, lachen we naar elkaar als onze fietsen door het mulle zand klieven.



Het voelt alsof we al dagen op pad zijn. Toch kwam ik gisterochtend pas aan met de trein in Lochem. Vanaf het station fietste ik naar WOEST Sport in Borculo, ons startpunt voor twee dagen bikepacking in de Achterhoek. In de tien kilometer tussen Lochem en Borculo hoorde ik een mij onbekende en erg irritante tik bij m’n derailleur. Met twee dagen fietsen voor de boeg over oerend onverharde wegen is het handig om te starten bij deze fietsenzaak. Zelf ben ik namelijk niet zo technisch. Ik vind het dan ook een prettig idee als een mecanicien nog even naar m’n fiets kijkt. Twee aangedraaide schroefjes en een schakeltest later is alles weer in orde.

"Er liggen tweehonderd kilometer voor ons, grotendeels onverhard. Tijd om te gaan"

Buiten op het parkeerterrein pakken Ard en ik onze zadel-, frame- en stuurtassen van Vaude in. De packsacks slokken zonder problemen tenten, matjes en slaapzakken van het Duitse outdoormerk op. We monteren de boel snel en stevig op onze fietsen. Er liggen tweehonderd kilometer voor ons, grotendeels onverhard. Tijd om te gaan, tijd voor een alderbastend mooie roadtrip. We hebben er zin in.

De natuur in

Wereldwijd bestaan er talloze onvertaalbare woorden. Ons eigen ‘voorpret’ is daar een mooi voorbeeld van. Daar hebben we de afgelopen weken al veel van gehad in ons contact met Herlinda van Achterhoek Toerisme, die op deze eerste dag met ons meefietst. Voorpret was er ook bij het zoeken naar leuke eet- en slaapplekken onderweg en het puzzelen op de route. Vandaag is het dan eindelijk zover: we gaan de natuur in van de Achterhoek.

In Japan bestaat daar een mooi woord voor: shinrin-yoku. Het laat zich omschrijven als ‘ontspanning die verkregen wordt door je onder te dompelen in het bos, letterlijk of figuurlijk’. Het houdt in dat je je heel bewust, meditatief en langzaam door het bos beweegt, meestal wandelend, terwijl je alles in je probeert op te nemen. Bij gebrek aan beter gebruiken we daar in het Nederlands het woord ‘bosbaden’ voor. Dat klinkt zen, maar na een paar honderd meter buiten Borculo houden we vooral heel bewust ons stuur stevig vast op de eerste gravelpaden.
 

"Dit is precies waar we op hadden gehoopt: het gevoel van avontuur, vrijheid en ontdekking"

Het alles-in-je-opnemen gaat wel goed. Zo trekt de bramenstruik die het pad overwoekert een paar flinke krassen op m’n linkerarm. En had ik overduidelijk wat meer afstand van Ard moeten houden bij de plassen die hier nog liggen na de regen van de afgelopen dagen. We zijn pas acht minuten onderweg en ik zit volledig onder de modder. Maar wat maakt het uit, het is nu droog, de zon schijnt en het is hier prachtig fietsen. Dit is precies waar we op hadden gehoopt: het gevoel van avontuur, vrijheid en ontdekking. Dichtbij, gewoon om de hoek in Nederland.

Rust en ruimte

Een roadtrip in eigen land maak je natuurlijk niet met de auto, dat kan uitstekend op twee wielen. Vooral als die wielen je moeiteloos van verharde wegen naar prachtige gravelpaden brengen. We fietsen al snel door de rust van het Achterhoekse landschap. Langs eeuwenoude boerderijen met hun kromgetrokken dakpannen en schuurdeuren die scheef in roestige hengsels hangen. Er is hier niemand te bekennen, op een paar nieuwsgierige koeien na.

In deze verlaten omstreken ergens tussen Borculo, Lochem en Ruurlo lijkt de wereld ineens prettig overzichtelijk. Weg van de gebaande paden verdwijnt de drukte van deadlines en digitale afspraken. Hier geen file van gravel- of mountainbikers op een smalle singletrack. De asfaltwegen zorgen onderweg voor verlichting en zijn bovendien onze gidsen naar onbekend en onverhard. We rijden over prachtige paden, die zich in het stoffige licht speciaal voor ons lijken uit te strekken als een lome kat in de ochtendzon.


 

"We rijden over prachtige paden, die zich in het stoffige licht speciaal voor ons lijken uit te strekken als een lome kat in de ochtendzon"

Zonder al te romantisch en lyrisch te worden - want dat zijn we dus over de Achterhoek - waar fietsen we nu eigenlijk? Vanuit Borculo komen we al snel bij Lochem. We rijden langs oude landhuizen en door diepe bossen, waarin we zo kunnen verdwalen. Maar dan, zoals dat gaat, verschijnt er plots een opening en fietsen we door een veld met zonnebloemen. Het landschap, de leegte en stilte, het lijkt allemaal te kloppen, al is het maar voor even.

Beste pannenkoek ooit

We hebben voldoende eten en drinken bij ons. Dat blijkt ook nodig want onderweg komen we niet zoveel tegen. We rijden veelal over wegen tussen of rondom dorpen en stadjes, niet er doorheen. Na urenlang het landschap te hebben doorkruist, stoppen we bij De Heikamp in de buurt van Ruurlo. Volgens een tipgever móéten we hier even pauzeren voor een legendarische pannenkoek. Ik citeer: “Voor elke gravelbiker die door de Achterhoek fietst, is een stop hier een must.” Dat klinkt veelbelovend.

"Dit is de lekkerste pannenkoek die ik ooit gegeten heb"

Op het terras bestellen we allebei een specialiteit van het huis: Ard de Stoer’n Boer’n en ik de Vrolijke Frans. Hier kan ik kort over zijn: misschien had ik trek of hing er iets in de lucht, maar dit is de lekkerste pannenkoek die ik ooit gegeten heb. Ben je in de buurt: stop hier, eet een pannenkoek en laat me weten of je het er mee eens bent.

Na de pannenkoeken gaat het meteen onverhard verder. Het is nog 45 kilometer naar Vragender, waar we overnachten. Ik ben inmiddels de tel kwijt hoeveel verschillende soorten gravel we vandaag hebben gehad. Ik heb ze op andere plekken allemaal wel eens bereden, maar niet zoals hier op dezelfde dag. Om er een paar te noemen: grindpaden, zandwegen, karrensporen, bospaden, grasstroken, schelpenpaden, modderpaden, betonplaten, boerenlandwegen, klinkerstroken, onverharde dijkweggetjes en een prachtig plankenpad in de buurt van Aalten. In alle denkbare varianten tussen ‘aaibaar fijn’ en ‘stuiterballend grof’.
 

Lokale tips

Rond zes uur ’s avonds komen we aan bij Achterhoeks Goed, een leuke minicamping en B&B in Vragender. Binnen een paar minuten hebben we onze tenten opgezet, matjes opgeblazen en slaapzakken uitgerold.

Om deze eerste fietsdag te vieren, drinken we daarna een drankje op de lekkere banken in de glazen kas op het terrein. Prima plek, waar het overduidelijk draait om eenvoud, kwaliteit en informele gastvrijheid. We kunnen ter plekke koken – van pannen tot kookstelletje, alles staat klaar voor gebruik door de campinggasten - maar krijgen als tip om te gaan eten bij restaurant Markt 5 in Lichtenvoorde. Het adres kun je vast al raden. En inderdaad: Markt 5 in Lichtenvoorde. Ik ben fan van lokale tips, zeker als ze achteraf ook echt blijken te kloppen. Leuk terras, lekker gegeten en vriendelijke bediening. Om te onthouden.



De volgende ochtend wordt ons ontbijt bij de tent gebracht, één van de handige opties hier. Luxe, zeker, maar heel fijn dat het kan. Onze tentjes zijn inmiddels opgedroogd en alles zit weer keurig op de fietsen. De eerste kilometers vanuit Vragender naar Winterswijk leiden ons over onverharde wegen, die eruitzien alsof er al jaren niemand meer op bezoek is geweest. Hooguit de wind of een boer op z’n trekker.

We verwonderen ons erover dat het landschap en de paden rondom Winterswijk duidelijk anders zijn dan tijdens de tocht van gisteren. Onze grote glimlach van gisteren is vandaag alweer snel aanwezig; wat een geweldig gravel is er hier te vinden.

Grensgevallen

Tegen de middag fietsen we vestingstad Groenlo binnen, een pittoreske plaats die ruikt naar hop en historie. We lunchen bij Proeflokaal Brouwersnös, waar we het woord alderbastend leren. Dat is Achterhoeks voor ‘enorm, ontzettend’. Een groot bord bij de ingang verwelkomt ons namelijk met ‘alderbastend mooi bier’. Voor deze bijzondere, lokaal gebrouwen biertjes komen we zeker nog een keer terug. Dat is niet voor vandaag.

We houden het voor nu bij een andere specialiteit van het huis: de uitsmijter. Nu overdrijven we niet graag, maar deze uitsmijter is serieus groot. We hebben het over vier eieren – dat zijn er volgens elke logica twee te veel – die rusten op ham, kaas, groente en boterhammen. Het soort uitsmijter waarvan je verstand zich afvraagt of dit wel zo slim is met nog bijna 50 kilometer te gaan. Het antwoord laat zich raden. 

"Dit is de onvervalste ‘hike-’n-bike’, even wandelen met de fiets aan de hand"

Na de lunch moeten we echt weer even op gang komen. En laat het prachtige maar modderige pad op de grens met Duitsland ons dat vandaag nou net niet toestaan. We ploeteren voort en redden het niet zonder voetje aan de grond te zetten. Maakt niet uit, ook daar is immers een mooi onvertaalbaar woord voor. Dit is de onvervalste ‘hike-’n-bike’, even wandelen met de fiets aan de hand. Bij Oldenkotte, een buurtschap precies op de Nederlands-Duitse grens, fietsen we Nederland weer binnen. Een groot bord met daarop ‘Achterhoek’ laat ons weten waar we zijn. We fietsen verder, nog 30 kilometer gravelgeluk te gaan tot het eindpunt in Borculo.

Ons oordeel

Avontuur om de hoek vraagt om niet veel meer dan simpelweg heel veel zin om op pad te gaan en de boel te verkennen. En dat hebben we gedaan. De Achterhoek, een regio waar de tijd blijkt te kunnen vertragen, lokte ons met de belofte van onverharde ontdekkingen. Van weidse vergezichten, kronkelende kerkenpaden en prachtige natuur. Weerstand bieden tegen de overdonderende rust heeft geen enkele zin. En waarom zou je ook? Laat je juist verleiden door de onverharde verlokkingen in de Achterhoek, zoveel meer dan een willekeurige plek op de kaart van Nederland.

Dus proost! Op de Achterhoek, op het avontuur dichtbij, en op veel meer van dit soort dagen. Ard en ik fietsten tweehonderd kilometer in twee dagen. Dwars door een streek, die zijn onverharde geheimen enkel prijsgeeft aan hen die bereid zijn door te zetten en durven af te wijken van de gebaande paden. Zonder gedoe en gedonder, alleen met de weg en de wind. Precies zoals het hoort. Onweerstaanbaar.

Download de route

Wij trapten ietsje meer dan 200 kilometer weg. Bepakt en bezakt. Dat is voor een beetje getrainde gravelaar goed te doen. Helemaal als je in plaats van camping voor een hotel of Airbnb kiest. Echte kilometervreters kunnen de tocht uiteraard ook in één dag afraffelen. Hierdoor heb je waarschijnlijk wel minder oog voor de omgeving en minder tijd om bijvoorbeeld een lekkere pannekoek bij De Heijkamp te eten of een welverdiend biertje in Groenlo weg te tikken. Check outdoorachterhoek.nl als je op zoek bent naar leuke en handige adressen voor onderweg.

Route dag 1 (101 km)

Route dag 2 (101 km) 

Complete route (202 km)

Bikepacken met Vaude

Wij gingen op pad met bikepacking spullen van Vaude. Denk aan tassen, tenten, slaapzakken en matjes. Het monteren van de hele handel op onze trouwe rossen ging dankzij de handige straps supersnel. Ook het opzetten en overnachten in een tentje beviel goed. Zo hadden we aan het einde van een lange fietsdag onze stoffen stekkies binnen een paar minuten staan en hadden we 's ochtends de boel ook zo weer ingepakt. 

"Toch fijn dat Moedertje Natuur niet de prijs voor onze fietsavonturen hoeft te betalen"

Goed om te weten: de bikepacking producten van Vaude zijn zoveel mogelijk van duurzame en milieuvriendelijke materialen gemaakt. Zo zijn de tassen van Econyl, een materiaal dat deels uit oude visnetten bestaat. De slaapzakken zijn op hun beurt vervaardigd van gerecyclede PET-flessen en diervriendelijk ganzen- en eendendons. Toch fijn dat Moedertje Natuur niet de prijs voor onze fietsavonturen hoeft te betalen. Op vaude.com vind je alles wat jouw bikepacking-hartje begeert.

Nieuw: meerdaagse routes op Fietssport.nl

Dit is de eerste van een serie meerdaagse fietstochten die we op ons platform plaatsen, in samenwerking met outdoormerk Vaude. Bij de routebeschrijving vind je behalve een kaart, de GPX-bestanden ook plekken die de moeite waard zijn om te stoppen. Hierdoor kun je de tocht niet alleen op eigen houtje fietsen, maar ook naar eigen inzicht aanpassen. Zo kun je er bijvoorbeeld niet twee maar drie dagen over de route doen. Of kies je in plaats van een tentje voor een hotel, waardoor je geen kampeerspullen hoeft mee te slepen.

_{Tekst: Merijn Heijne 
Beeld: Ard Krikke}