Wat zijn hookless velgen? En wat zijn de voor- en nadelen?

Door de aanschaf van een nieuwe racefiets rijd ik sinds kort met zogenaamde hookless velgen rond. Ik dacht hier niet bij na totdat ik een setje nieuwe sloffen onder mijn racekarretje wilde monteren. Toen kwam ik erachter dat niet iedere buitenband op dit type velg past. Tijd om me in de wereld van haakloze en gehaakte velgen te verdiepen. 

Wat is een hookless velg?

Hookless betekent vrij vertaald haakloos. Een hookless velg is dus een (meestal bredere) fietsvelg zonder haak. Met haak wordt in de wielerwereld het naar binnen gebogen velgrandje bedoeld waaraan de hieldraad van een buitenband ‘vasthaakt’ – zoals bij de oude vertrouwde hooked (gehaakte) velg het geval is. Het haakje was oorspronkelijk bedoeld om de rubberen band onder alle omstandigheden op zijn plaats te houden, zodat-ie in een bocht, bij een bobbel of met hoge bandendruk niet van de velg kon schieten. 

"Deze toegenomen breedte zorgt voor lagere bandendruk waardoor de noodzaak van het haakje vervalt"

Echter, racefietsers rijden met bredere banden dan vroeger rond. Kozen wielrenners tot een jaartje of tien geleden bijvoorbeeld nog voor 23mm banden, tegenwoordig is 28 of 32mm de norm. Deze toegenomen breedte zorgt voor lagere bandendruk – zonder dat dit ten koste gaat van comfort en rolweerstand – waardoor de noodzaak van het haakje vervalt. Het gevolg is dat merken als Cadex, Enve en Zipp uitsluitend nog hookless velgen, ook wel straight side genoemd, op de markt brengen.

Wat zijn de voordelen van hookless velgen?

1. Gewichtsbesparing: hookless velgen zijn lichter dan ‘normale’ velgen omdat er minder materiaal nodig is om ze te maken.

2. Goedkoper: door het eenvoudige productieproces (simpeler design: minder materiaal, minder afval) zijn de kosten lager waardoor je aan de kassa minder betaald voor een haakloos wiel.

3. Sterker: de rechte velgrand zorgt ervoor dat tijdens het productieproces andere (hardere) mallen gebruikt worden waardoor de (sterke) eigenschappen van carbon beter tot hun recht komen.

4. Betere prestaties: door de bredere binnenste velgbreedte hebben smallere, lichtere banden hetzelfde volume als grotere, zwaardere banden. Dit zorgt voor een lichtere combinatie. En omdat de band superstak op de velgrand aansluit, snijd je met een hookless wiel ietsjepietsje sneller door de wind. 

Wat zijn de nadelen van hookless velgen?

1. Lang niet alle banden zijn geschikt voor hookless wielen. Let er daarom bij aanschaf van je favoriete band goed op of-ie wel geschikt voor hookless. Check hiervoor sites van merken als Schwalbe, Continental, Enve en Cadex. Hier vind je precies welke specifieke band-en velgcombinaties mogelijk zijn. Lang verhaal kort: je hebt bij hookless minder keuze.

2. Meestal kun je niet meer dan 5 bar (72,5 psi) in een band pompen die om een hookless velg ligt. Houd hier met racefietsbanden rekening mee. Zelfs als op de zijkant van de band een hogere getal staat, dan raadt de ETRTO (European Tyre and Rim Technical Organization) een maximale bandenspanning van 5 bar voor racefietsen aan. Dit is veel lager dan bij een hooked velg, waar 8 bar geen probleem is. Pomp je er toch meer dan 5 bar in, of monteer je een te smalle slof, dan loop je het risico dat de band van de velg springt. Nu je toch bezig bent, check ook welke spanning je hookless velg maximaal aankan.

"Lang verhaal kort: je hebt bij hookless minder keuze"

Zijn hookless velgen geschikt voor gravelbikers en mountainbikers?

Jazeker. Mountainbikes en gravelfietsen hebben per definitie bredere banden (dus ook bredere velgen) dan racefietsen. Het gevolg is dat de bandenspanning ook een stuk lager is: denk aan zo’n 1,5 tot 3 bar. Hierdoor passen vrij veel tubeless banden op een hookless MTB- of gravelbike. En profiteren dus van de genoemde voordelen. Voor de zekerheid altijd checken wat de merken zelf over band-velgcomptabiliteit zeggen.

Zijn hookless velgen gevaarlijk?

Nee, mits je je nauwkeurig aan de voorschriften van de fabrikanten houdt. Dus de juiste band op de juiste velg en de maximale bandenspanning (5 bar) niet overschrijden. Heb je net je oude racewielen vervangen door een hookless setje of wil je de banden van je net aangeschafte racefiets meteen vervangen door andere exemplaren? Loop dan eerst deze checklist na.

- Controleer of je velgen echt hookless zijn. Dit staat vaak bij de zogenaamde specs van het product. Hier vind je vaak ook de breedte. Zo niet, dan kun je dit eenvoudig zelf checken door met je vingers langs de binnenrand van de velg te gaan. Is de rand glad en voel je geen haak, dan is-ie hookless. Twijfel je? Ga langs je lokale fietsenwinkel.

- Zorg ervoor dat de band die je wilt aanschaffen 100% geschikt is voor hookless. Let op het model en de maat. De officiële benaming voor haakloze velgen is overigens TSS (tubeless straight sidewall). 

- Breng je band op spanning met een betrouwbare pomp. Met betrouwbaar bedoel ik een pomp met een nauwkeurige manometer (drukmeter). Overschrijd de maximale aanbevolen druk niet!

Moet je overstappen naar hookless?

Alles mag, niks moet. Zeker niet als je nog prima wielen hebt. Of als je per se met knalharde 25 mm banden rond wilt blijven rijden. Ben je echter toe aan een nieuw wielsetje of overweeg je bredere en/of tubeless banden te kopen? Dan zou je de stap naar hookless prima kunnen overwegen.

Voor wat het waard is: ik ben dik tevreden met mijn hookless wielen. In het begin was het even zoeken naar de juiste banden. Ook moest ik (gevoelsmatig) wennen aan de maximale bandenspanning van 5 bar; ik weeg ruim 90 kilo en pompte hierdoor altijd loeiveel lucht in mijn (25mm) banden. Mijn huidige sloffen zijn echter 30mm breed en gaan met nog geen 5 bar ook als de brandweer.

Doe er je voordeel mee.