Mountainbikers of wandelaars: wie zorgt voor de overlast

Wie is de grootste onruststoker in het bos: de mountainbiker of de wandelaar? De discussie is zo oud als de weg naar Rome. Het antwoord is simpel: geen van beiden. Boswachter Rein Zwaan legt dit uit in een column die hij voor Fietssport schreef:

“Onze aanwezigheid in de natuur heeft per definitie impact op de daar aanwezige natuurwaarden. Een vogel die opvliegt, een hert dat schrikt… Dat kan door een mountainbiker, maar net zo goed door een wandelaar, hardloper, natuurfotograaf, hondenbezitter of ruiter. Niet wie, maar hoe lang en hoe vaak een verstoring plaatsvindt, is van invloed. Zeker in het broedseizoen.”

Rechtszaken

Waarom stellen mensen deze vraag dan toch keer op keer? Omdat er op verschillende plekken in Nederland rechtszaken zijn tégen mountainbikeroutes. Organisaties die vóór de natuur zijn, hebben maar één doel: de natuur in Nederland beschermen. Mensen hebben daar weinig te zoeken, vinden ze. Daarom moeten de paden dicht. Te beginnen bij mountainbikeroutes.

Deze natuurorganisaties dwingen dit af via de rechter. Daarbij moeten ze bewijs aanleveren, wáárom zo’n mountainbikeroute dicht moet. Zo vinden ze dat onvoldoende onderzocht is wat naar de gevolgen voor de natuur zijn. Via de rechter vragen ze dat de Provincie optreedt tegen een mountainbikeroute, omdat de Provincie het bevoegd gezag is en moet toezien op naleving van de natuurwet.

Hoe cijfers gepresenteerd worden

Ook verzamelen de natuurorganisaties cijfers uit onderzoeken over de effecten van recreatie op de natuur. Cijfers over wie de natuur het meest verstoord bijvoorbeeld. Er zijn weinig onderzoeken over verstoring en deze gaan vaak over een specifieke groep dieren, zoals vogels.

Hoe interpreteer én presenteer je dit soort cijfers? Ben je vóór de natuur, dan lees je in zo’n onderzoek dat iedereen – wandelaar of mountainbiker – de vogels verstoort. Maar de mountainbiker meer dan een wandelaar. Dan presenteer je dat als ‘mountainbikers verstoren de natuur het meeste’, als je vóór de natuur bent en tegen recreatie.

Kijk je er neutraal naar en verdiep je je in meer onderzoeken over verstoring, dan kom je tot de conclusie dat mountainbiken niet schadelijker is dan wandelen.

Ga je nóg een stap verder en kijk je ook naar andere onderzoeken, zoals het rapport over het ‘sturend effect’ van mountainbikeroutes, dan zie je dat MTB-routes er juist voor zorgen dat mountainbikers op het juiste pad blijven. Met andere woorden: mountainbikeroutes voorkomen dat we lukraak door de natuur fietsen. 
 

Invloed van de media

De media vindt dit soort discussies interessant. Want hoe kun je nou tégen de natuur zijn!? De natuurorganisaties die rechtszaken voeren, zoeken daarom regelmatig de media op.

Kranten als de Gelderlander belichten items over de natuur en recreatie vooral vanuit het perspectief van de natuurorganisaties. De mountainbiker moet zich bijna altijd verdedigen en uitleggen waarom er wél gemountainbiket kan worden in de natuur.

Berichten die mountainbikers negatief neerzetten, beïnvloeden het standpunt van mensen die de krant lezen of sociale media volgen. Als zij regelmatig lezen dat mountainbiken slecht is voor de natuur en geen tegengeluid horen, zijn mountainbikers de bad guys.

Dat is slecht voor het imago van mountainbiken, en dat kan invloed hebben op rechtszaken en dus onze toegang tot de natuur.
 

Gevolgen

Tot nu toe hebben de natuurorganisaties geen gelijk gekregen van de rechters. Omdat het bewijs onvoldoende is of niet klopt. De rechtbank wijst ook zaken af. Simpelweg omdat de natuurorganisatie niet in de statuten had opgenomen dat ze zich inzetten voor de beperking van recreatie in de natuur. Of omdat de Provincie, gemeente, het routebureau en de trailcrews eerst bekijken of de procedures goed gevolgd zijn. 

Alleen in Holten moet de mountainbikeroute dicht tussen 1 april en 30 september. Reden: het leefgebied van de zandhagedis beschermen tijdens het broedseizoen. Daarbuiten mag er gemountainbiket worden. De pro-natuurorganisaties vinden dat onvoldoende en zijn in hoger beroep gegaan.

Stel dat een rechter vindt dat een route wél volledig dichtmoet, kan dat verregaande gevolgen hebben. De uitspraak van de rechter kan gebruikt worden om andere mountainbikeroutes ook definitief te sluiten. En als de mountainbikers het bos uit zijn, lopen misschien de ruiters, hardlopers en andere fietsers ook gevaar.

Samen komen we verder

Het gaat er dus helemaal niet om wíe de natuur het meest verstoort. Die discussie is niet belangrijk en brengt ons niet verder. Wat er wél toe doet, is hoe we met oog voor mens en natuur mountainbiken én wandelen. Dat bereiken we door samen met andere bosgebruikers te laten zien en horen dat natuur beschermen en natuur beleven hand in hand gaan. 

Wielersportbond NTFU komt op voor jouw belangen als mountainbiker. Zij willen het tij keren. Zij zetten zich daarom in voor een toekomst waarin jij als mountainbiker kan blijven genieten van de mooiste hobby ter wereld: fietsen! 

De bond werkt daarom nauw samen met onder andere de wandel- en ruiterbond. Ze zitten samen als ‘de buitensport’ aan tafel bij natuurorganisaties, terreineigenaren, Provincies en gemeenten. De organisaties steunen elkaar als het gaat om de toegang tot de natuur. Zo laten ze zich niet tegen elkaar uitspelen in een discussie over bijvoorbeeld wie de grootste verstoorder is. 

Laat je horen

Om de toekomst van het mountainbiken en gravelbiken veilig te stellen, heeft de NTFU jouw hulp nodig. Want wat heb je aan je mooie mountain- of gravelbike als er geen paden zijn? Hoe meer mountainbikers, gravelbikers, trailcrews en clubs zich aansluiten bij de NTFU, des te groter onze stem wordt. 

Als Fietssport PLUS-lid steun je automatisch het werk van de NTFU. Voor 45,75 euro per jaar strijd je samen met meer dan 75.000 leden, 80 trailcrews en 350 clubs voor de toekomst van onze fietssport.

Meng je dus niet in een discussie over wie de natuur het meest verstoort. Maar sluit je vandaag nog aan en laat op die manier je stem horen!