Waar mag je mountainbiken?

Toegangsregels

In veel Nederlandse natuurgebieden mag je alleen fietsen op de daartoe aangegeven routes. Denk hierbij aan de fietspaden en gemarkeerde mountainbikeroutes. Deze zijn te herkennen aan het internationale MTB-teken (een driehoek met daaronder twee rondjes). Daarbuiten mag je niet altijd mountainbiken.

Er zijn ook natuurgebieden waar je (nog) wel vrij op paden en wegen mag wandelen en fietsen. Deze vrijheid wordt door de toenemende recreatiedruk echter steeds meer aan banden gelegd.

Ons advies is: stel je altijd op de hoogte van de toegangsvoorwaarden van een gebied. Deze vind je op borden bij de diverse ingangen. Respecteer de regels en gedraag je als gast. Hiermee creëer je goodwill bij de terreineigenaren én geef je het goede voorbeeld aan andere recreanten. Op deze manier zorgen we er met z'n allen voor dat we onze favoriete hobby kunnen blijven beoefenen.

Verplichte vergunningen

Het hebben van een MTB-vignet of vergunning is voor sommige mountainbikeroutes en natuurgebieden verplicht. Wij hebben alle MTB-vignetten voor je op een rijtje gezet, vertellen je waar je een vignet haalt en waar de opbrengsten voor gebruikt worden (onder andere voor route-onderhoud en natuurbeheer).

Gebieden van Natuurmonumenten

Natuurmonumenten is één van de grootste natuurbeheerorganisaties in Nederland. Ze beschermen en onderhouden ruim 300 natuurgebieden en zorgen dat je er kunt recreëren. Sommige gebieden zijn opengesteld voor mountainbikers. In Nationaal Park Veluwezoom, Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen, Bergherbos-Montferland, Voorsterbos en Beetsterzwaag zijn meer dan 150 km aan uitdagende mountainbiketracks ontwikkeld.

Voor de routes Veluwezoom, Loonse en Drunense Duinen, Montferland, Voorsterbos en Beetsterzwaag geldt een vignetplicht. Met de opbrengst onderhoudt Natuurmonumenten de trails samen met lokale clubs en worden nieuwe routes met zorg voor flora en fauna aangelegd. Check hier het complete overzicht van alle routes die door de gebieden van Natuurmonumenten lopen.

"Met de opbrengst onderhoudt Natuurmonumenten de trails samen met lokale clubs en worden nieuwe routes ontwikkeld"

Je kunt kiezen voor een digitaal vignet of voor een sticker. De digitale versie kost € 15,00 per jaar (€ 10,50 voor NM-leden) en voor de sticker ben je € 16,50 (€ 11,55 voor NM-leden) kwijt. Het vignet is geldig van november 2023 t/m december 2024. Met een MTB-dagpas mag je een dag mountainbiken op de routes van Natuurmonumenten. De dagpas kost € 7,00. Leden krijgen € 2,10 korting.

Utrechtse Heuvelrug

Voorheen stonden de routes op de Utrechtse Heuvelrug bekend als saai en slecht onderhouden. Dat is verleden tijd na de facelift die de routes sinds 2014 hebben gehad. Voor deze upgrade heeft Stichting MTB Utrechtse Heuvelrug een kleine subsidie van de provincie gekregen. Voor de aanleg van nieuwe routes, onderhoud en (natuur)beheer van de routes moet echter zelf geld in het laatje worden gebracht.

Daarom heeft de stichting in 2015 een mtb-vignet ingevoerd voor de routes Rhenen, Kwintelooijen, Specialized-Amerongen, Leersum, Cannondale-Zeist, Continental-Austerlitz, Kidsroute Austerlitz, Soest, Hoge Vuursche en Lage Vuursche. Samen goed voor ruim 120 km mountainbikeplezier.

De vignetten waren voorheen te koop bij lokale horeca, fietsenzaken en webshops. Vanaf 1 december 2023 is het vignet omgedoopt tot persoonlijk digitaal vignet en verkrijgbaar via de webshop (vanaf 1 december open). Je aankoop verloopt als een doorsnee iDEAL-transactie. Het vignet bewaar je daarna in je Google of Apple Wallet, als PDF in je smartphone of je print het op papier. Het vignet staat op jouw naam en is geldig t/m 31 december 2024.

"Zo is een bijdrage geleverd aan een dassentunnel, aan begrazing van heide met een schaapskudde en aan bloemrijke akkerranden"

Er zijn inmiddels tienduizenden vignetten verkocht en verschillende nieuwe routes en secties aangelegd. Via het vignet draag je bij aan de aanleg, het beheer en het onderhoud van de mountainbikeroutes in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug en aan de natuur rondom de routes. Zo is in 2022 een bijdrage geleverd aan een dassentunnel, aan begrazing van heide met een schaapskudde en aan bloemrijke akkerranden.

De UHR-routes behoren tot de best gewaardeerde trails van Nederland, niet in de laatste plaats door het geweldige werk van de trailcrew. Wil je jouw steentje bijdragen? Meld je dan aan als vrijwilliger via de Facebookpagina van MTB Utrechtse Heuvelrug.

Den Treek-Henschoten

Op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar de Gelderse Vallei ligt landgoed Den Treek-Henschoten. Sinds 2020 golven hier twee fantastische MTB-routes door het bos heen. Net zoals op de nabijgelegen Utrechtse Heuvelrug dien je ook voor dit natuurgebied een vignet aan te schaffen.

Bij de opening van de MTB-routes in 2020 was het Landgoed genoodzaakt om het MTB-jaarvignet te laten starten op 1 april. Op veler verzoek wordt dit vanaf januari 2024 aangepast naar een vignet voor een kalenderjaar, geldig van 1 januari t/m 31 december. Hiervoor betaal je € 25,00 per jaar en is dus geldig van 1 januari tot en met 31 december 2024. Ook kun je een dagkaart aanschaffen voor € 5,00. Let op: het Treeker vignet is alleen geldig op de tracks van den Treek Henschoten, dus niet op de routes van de Utrechtse Heuvelrug!

Kalmthoutse Heide

In het westen van Brabant ligt de Kalmthoutse Heide, een natuurpark dat we delen met onze Belgische vrienden. In het uitgestrekte heide- en bosgebied ligt zo'n 70 km aan mountainbikeroutes. Een lange verbindingslus verbindt de singletracks van Stoppelbergen (groene route), Wildernissen (paars), Staartse Heide (rood) en Volksabdij (blauw) met elkaar. Vanaf 1 oktober 2021 is een digitaal vignet op deze vier routes verplicht, de verbindingslus kun je zonder vergunning rijden.

Het Grenspark vignet is verplicht vanaf 18 jaar en kost  € 12,00 per kalenderjaar (geldig vanaf datum van aankoop). Je kun ook een dagticket kopen, hiervoor betaal je € 5,00.

Almere

Het routenetwerk van Almere bestaat uit vier MTB-routes: Kotterbos, Kemphaan, Braambergen en Beginbos - met een gezamenlijke lengte van 33 kilometer en 300 hoogtemeters. Lus je ze allemaal aan elkaar vast, dan heb je in totaal 55 kilometer op de teller staan. Om over de polderroutes te mogen rossen, betaal je € 6,50. Het beheer en onderhoud van de parkoersen is de verantwoordelijkheid van de Stichting MTB & More. 

Voor de route Braambergen, een toffe en zware track over een oude vuilinsbelt, heb je een code nodig om het hek te openen dat het terrein afsluit. Deze code staat op het vignet. Weten wat je te wachten staat? Lees ons routeverslag van deze pittige polderlus.

Duinen in Noord-Holland

Het Noordhollands Duinreservaat strekt van Wijk aan Zee in het zuiden tot aan de Schoorlse Duinen in het noorden van de provincie. Het gebied kent tientallen kilometers aan verharde en onverharde paden.

Om hinder tussen verschillende soorten recreanten en de invloed op de natuur te beperken, heeft het drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder PWN regels opgesteld voor mountainbikers in het gebied. In het Noordhollands Duinreservaat (tussen Bergen aan Zee en Wijk aan Zee) mag je van zonsopkomst tot 10.30 uur vrij mountainbiken op onverharde paden.

Je mag daarbij gebruik maken van onverharde wandelpaden en in de herfst- en wintermaanden (oktober tot en met maart) van het strand.

Biken op ruiterpaden is verboden net als routes naar uitkijkpunten. Verder zijn sommige stukken een permanente no-go area, omdat ze kwetsbare en bedreigde diersoorten en planten herbergen. Bij de ingangen van het duingebied en op borden in het gebied staat aangegeven waar je mag fietsen.

Ga je fietsen in het duingebied, dan is het belangrijk dat je een zogeheten Duinkaart (€ 13,50 per jaar, januari t/m december) aanschaft via de webshop van PWN. Doe je dat niet, dan riskeer je een boete. Een dagkaart kost overigens € 2,00, een weekkaart 6,00.

Ondersteuning via donateurschap

Behalve vignetten bestaan er ook vrijwillge donaties. Op verschillende plekken in het land kun je als biker via donateurschap  het onderhoud en de ontwikkeling van nieuwe routes in jouw favoriete regio ondersteunen. Dit kan bijvoorbeeld in het Rijk van Nijmegen, Zeewolde, Deventer en Zuid-Limburg. Een opsomming.

Rijk van Nijmegen

Na de upgrade in 2020 heeft het Rijk van Nijmegen een uitdagend en gevarieerd netwerk met flowy trails, switchbacks en dropjes. De routes in het Rijk van Nijmegen - Nijmegen (rood), Groesbeek (paars), Mook (blauw) en Malden (groen) - hebben een ander karakter dan veel andere new school routes. Je mag hier nog af en toe ouderwets in de remmen voor een krappe bocht of stuiterend over een verdwaalde wortels.

Voor de aanleg van het nieuwe routenetwerk verleenden gemeenten en provincies subsidies. Maar ook onderhoud en beheer van MTB-routes kost geld. De stichting MTB Rijk van Nijmegen werkt met donateurs om het benodigde geld, ca. € 30.000, voor de exploitatie om de routes binnen te harken. Naast enkele sponsoren zijn ze volledig afhankelijk van donaties. Steun daarom de stichting zodat ze dit uitdagende routenetwerk kunnen onderhouden, aanpassen en liefst uitbreiden. Goed om te weten: 50 vrijwilligers werken aan de routes zodat de kosten zo laag mogelijk blijven.

De stichting heeft er alle vertrouwen in dat ze dit bedrag bijelkaar sprokkelen. Ze hebben daarom wel een vignet in het leven geroepen, maar deze is op vrijwillige basis. Doneer dus wat je wilt. Vanaf € 10,00 krijg je een vignet, zodat je kunt laten zien dat je ze steunt. Het opsturen kost € 1,50 extra. Ophalen kan ook in de winkel van Trek Bicycle Nijmegen.

Zeewolde

Ook in de platte polder zitten ze niet stil. Zo kruipt en sluipt in het zuidelijkste puntje van de Flevopolder een verrassend leuke track (17,3 km) door het Horsterwold. Voorgaande jaren is er met man en macht aan de route gewerkt. Denk hierbij aan groot onderhoud en de aanleg van een aantal technical trail features (TTF's)zoals vlonderpaden en een wipwap.
 

MTB Zuid Veluwe

MTB Zuid-Veluwe zit ook niet graag stil, De stichting heeft zeven routes onder haar hoede: Ede (36 km), Kinderroute Ede (5 km), Lunteren (31 km), Oosterbeek (19 km), Schaarsbergen (20 km), Otterlo (18 km), Arnhem (24 km). Help ze om dit machtig mooie routenetwerk in stand te houden door een donatie te doen. Je hebt de keuze uit € 12,00, € 24,00 of € 36,00.
 

MTB Salland

In het oosten van het land weten ze wel van wanten. Hier hebben routebouwers vier toffe tracks, goed voor 110 km, uit de grond gestampt. Het Sallandse routenetwerk bestaat uit: Zwart (Wechelerveld, 4 km), Groen (IJssellandroute, 34 km), Paars (Sallandroute, 34 km) en Rood (Oostermaet en Oostermaet 2.2 route, 35 km). 

Daarnaast liggen er diverse verbindingsroutes naar aansluitende parcoursen in deze omgeving, zoals de Holterbergroute (Sallandse Heuvelrug) en de vernieuwde Achterhoekse MTB-routes. In het artikel Draaien en keren in Deventer lees je hoe de routes tot stand zijn gekomen. Je kunt dit harde werken belonen door € 8,50 aan de Sallanders te doneren. 

Achterhoek

In de Gelderse Achterhoek vind je meerdere gevarieerde MTB-routes, met onder de geweldige rondjes van Lochem en Zeddam. Nu al laat 300 km aan trails je ruimschoots aan je trekken komen.

Alle 17 routes – met uitzondering van route Montferland (vignet Natuurmonumenten) zijn gratis te rijden. Het onderhoud wordt gedaan door enthousiaste vrijwilligers van de Stichting MTB Achterhoek. Maar dit onderhoud en ook de doorontwikkeling van de routes kost handenvol geld.
 

Oosterhout

In Noord-Brabant werkt MTB tracks Oosterhout ook met een vrijwillige bijdrage, van minimaal € 12,50, om de onderhoudskosten van de drie routes - Dorst (9,4 km), Cadettenkamp (7,4 km) en Vrachelen (10,7 km) - te kunnen financieren. 
 

Oostvoorne

In het Zuid-Hollandse Oostvoorne kun je financieel een steenje bijdragen aan de route. Voor € 12,50 per jaar ben je Vriend v/d Stichting MTB Oostvoorne en help je mee om de 11 kilometer lange track in topconditie te houden.
 

Noord-Holland

- MTB-Noordwest heeft in Noord-Holland het onderhoud van de mountainbikeroutes op zich genomen. Om ervoor te zorgen dat jij je kunt uitleven op Schoorl (14 km), Spaarnwoude (7 km), Park van Luna (3 km), Dijkgatbos (19 km) en Geestmerambacht (8 km) bieden ze verschillende donateurschappen aan. Voor € 12,50 ben je een (kalender) jaar lang donateur. De Noord-Hollanders bieden ook nog een S (€ 12,50), M (€ 25), L (€ 50) en XL (€ 100) donateurschap aan. Handjes uit de mouwen steken? Meld je aan als vrijwilliger!

- In Zandvoort slingert een mooie track (8 km) door de duinen. Voor € 10,00 per jaar kun je vriend worden van de Dunebikers, een stichting die zich druk maakt over het behoud en het onderhoud van het toffe rondje langs de kust. 
 

- Stichting Twiske Mountainbike Routes houdt zich bezig met het onderhoud van de vaste mountainbikeroutes in Landsmeer (Zanddijk), Oostzaan (Smaal) , Amsterdam Noord (NoorderIJplas) en de pumptrack in Landsmeer. Donateurs zijn altijd welkom.

Gieten-Gasselte

Deze geweldige Drentse route (32 km) is een aaneenschakeling van razendsnelle kombochten, bmx-achtige pumptracks, venijnige klimmetjes, spannende afdalingen en lange rechte paden. Hoogtepunt zijn de trails die als een dolle rondom het azuurblauwe Nije Hemelriek golven. 

" Hoogtepunt zijn de trails die als een dolle rondom het azuurblauwe Nije Hemelriek golven"

Al dit moois kost je geen cent, maar een vrijwillige bijdrage wordt zeer op prijs gesteld. Op een paar plekken langs de route vind je paaltjes met een QR-code. Nog niet overtugd? Lees ons routeverslag.
 

Lauwersmeer

In het hoge noorden kun je prima biken. Zo vind je in de kletsnatte kop van Groningen de 19,5 kilometer lange Lauwersmeer track. De route wordt in het nationale park wordt onderhouden door MTB Lauwersmeer. Voor € 15,00 geef je de noordelingen een welverdiend duwtje in de rug.
 

Zoetermeer

Aan de voet van Snowwold ligt MTB-route Zoetermeer. Genoten van het keipittige klimrondje (5,2 km) of de leuke kinderroute (1,2 km) in het Buytenpark? Maak dan hieronder een kleine bijdrage over voor het onderhoud. Je doet de vrijwiliggers er een groot plezier mee.
 

Zuid-Limburg

Ook in Zuid-Limburg werken ze met donateurschap, maar dan in de vorm van de 'I support MOZL' framesticker.

Voor slechts € 10,- per jaar word je donateur van Mountainbike Ontwikkeling Zuid-Limburg (MOZL), het Zuid-Limburgse aanspreekpunt voor mountainbikers, MTB-verenigingen, overheden, grondeigenaren en natuurorganisaties. Voor dit geld krijg je een MOZL-framesticker en geef je de 350 vrijwilligers die aan de ontwikkeling en het onderhoud van de 23 routes werken een sympathiek duwtje in de rug. Dankzij hun harde werken - in totaal steken deze helden zo'n 8.500 uur in de Limburgse tracks - kun jij je 520 kilometer lang op singletracks, paden en wegen uitleven!

Waarom geen landelijke MTB-vignet?

Één landelijke vergunning voor alle MTB-routes lijkt voor de hand te liggen. Op die manier hoef je niet voor elke route een andere vergunning aan te schaffen en kan de aanleg en het onderhoud van routes bekostigd worden. Zo simpel is dat echter niet.

De NTFU kijkt constant of een dergelijk vignet haalbaar is. Dat is door de grote hoeveelheid verschillende landeigenaren echter een lastige opgave. De Nederlandse natuur is onderverdeeld over een grote hoeveelheid verschillende eigenaren. Niet alleen grote organisaties, zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, maar ook privégrondeigenaren bezitten grote lappen grond. Het opstellen van een verdeelsleutel en afspraken maken over welke kosten vanuit een vignet moeten worden gedekt, is erg lastig met een grote groep eigenaren met andere behoeftes en belangen. Er zitten dus behoorlijk veel haken en ogen aan een landelijk vignet.
 

"Er zitten dus behoorlijk veel haken en ogen aan een landelijk vignet"

Bovendien is de NTFU in beginsel geen voorstander van een verplichte betaling voor toegang tot natuur. Dat is een discussie die op hoger niveau gevoerd wordt. De wielerbond vindt het voor de recreant niet wenselijk om voor elk gebied een ander vignet aan te schaffen.  Daarnaast zijn er ook veel MTB’ers die alleen in de regio fietsen en een landelijk vignet (en dus kostenverhoging) niet zien zitten. Kortom, het zal nog wel even duren voordat er een landelijk vignet gaat komen.

In de tussentijd zijn we wel bezig om de vignetten op een makkelijke manier aan te bieden. Dat zal digitaal gaan; dan ben je niet meer afhankelijk van verkooppunten en openingstijden. Bovendien kan je dan flexibeler zijn met de vormen waarin je een vignet aanbiedt (jaar of week of dag).

In eerste instantie gaat de NTFU de vrijwillige vignetten aanbieden en later ook de verplichte vignetten. Via een app of een responsive website kan je dan het juiste vignet aanschaffen. Met een device als een telefoon kan je namelijk handig gebruik maken van locatiegegevens en zie je direct of welk vignet nodig is voor de route waar je op dat moment staat.

Je steentje bijdragen

Als individuele mountainbiker kun jij je steentje bijdragen. Allereerst door je te gedragen. We beseffen ons dat het steeds drukker wordt in de bossen en dat je op je wekelijkse rondje regelmatig ruiters, wandelaars en andere fietsers tegenkomt. Dat geeft soms wrijving, want niet iedereen heeft begrip voor de beleving van een ander.

Asociaal gedrag richting andere gebruikers heeft echter geen enkele zin. Sterker nog, je benadeelt je eigen sport en andere mountainbikers. Een slecht imago kan er namelijk toe bijdragen dat mountainbikers uit populaire natuurgebieden worden geweerd en dat je daar niet meer mag fietsen.

Daarom hebben verschillende sportbonden (NTFU, KNHS en Atletiekunie) en natuurorganisaties (Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Landschappen) de handen ineengeslagen. Deze samenwerking levert een Buitencode op waarin we een aantal gedragsregels met elkaar afspreken: “Ruimte voor elkaar sportief gebaar”.

"Laat zelf je handjes wapperen. Help een trailcrew bij het onderhoud"

Daarnaast kun je zelf je handjes laten wapperen. Help een trailcrew bij het onderhoud of word lid van een lokale MTB-vereniging die een route onderhoudt. Je kunt helpen bij het snoeien van takken, tegengaan van erosie op de route of aanleg van nieuwe singletracks.

Tenslotte ondersteun je de wieler- en mountainbikesport door Fietssport PLUS-lid te worden. Je ondersteunt dan samen met ruim 75.000 anderen de belangenbehartiging van de NTFU. Zo zorgen we er samen voor dat we nu en in de toekomst zorgeloos van onze sport kunnen blijven genieten.

Samen sterker