Wat kun je het beste doen als je een hersenschudding hebt gehad?

Wat is nou eigenlijk een hersenschudding?

“Hersenmassa heeft donker en wit weefsel, met beiden een verschillende dichtheid. Bij een harde impact wordt het weefsel uit elkaar getrokken. Daardoor krijg je eigenlijk een energiecrisis; de hersenschudding. Vroeger dacht men dat de massa tegen de schedel aansloeg, wat een hersenkneuzing gaf. Maar dat is het oude beeld.”

“Nu weten we dat er een prikkel door het brein gaat, wat een uitwisseling van de stoffen natrium/kalium en calcium veroorzaakt. Daardoor krijg je eerst heel veel energie, de acute reactie. Het brein ontvangt duizenden signalen, in plaats van een paar. Je kan daardoor sterretjes zien, duizelig zijn of wazig gaan praten. Het brein wordt voor de gek gehouden door die uitwisseling. De tweede reactie komt als natrium/kalium en calcium weer terug zijn in positie. Je lijf gebruikt adenosinetrifosfaat voor die wisseling. Daarom ben je de eerste dagen super vermoeid. Je zit eigenlijk in een zwaar energietekort. Dat energietekort gaat heel langzaam weer terug naar normaal, waarna je in feite van je hersenschudding af bent.”

Rusthouden, is het veelgehoorde advies 

Lachend: “Levensgevaarlijk! Als je het extreem doortrekt, gaat je brein stuk aan teveel rust. Je moet echt weer op het zadel klimmen en doorgaan, maar wél met de juiste voorwaarden! Toonaangevend onderzoek heeft uitgewezen dat gecontroleerd sporten meer bloed, en dus voedingsstoffen, naar je brein brengt en het herstel bevordert.”

Dus wat moet je wel doen? 

“Je lijf zit in de ‘fight or flight modus’, ons oude jachtinstinct. Hartslag is hoog, snelle ademhaling, gevoelig voor licht en geluid. Een heel zinvol systeem, maar ook een systeem dat je darmen eigenlijk uitzet. Er bestaat een duidelijke lijn tussen je brein en je darmen. Om de energiecrisis te herstellen moet je in het andere, ‘rest and digest’, systeem komen.

Stap één is daarom clean gaan eten. Onbewerkt vlees, groentes, fruit, noten, zaden en bladgroenten, voor antioxidanten, zorgen dat je darmen weer rustig worden. Geraffineerd voedsel staat dat proces in de weg. Ook ademhalingsoefeningen kunnen je uit het activatiesysteem brengen.

Al snel moet je naar stap twee: bewegen. Een rondje wandelen, stofzuigen, kleine inspanningen. En dus niet rusten! Na een dag of drie á vier kan je naar stap drie, weer voorzichtig fietsen (zie kader). Als die energiecrisis uitdooft herstel je weer naar normaal.  Ga je alleen maar rusthouden en prikkels vermijden, dan kom je in een lang traject terecht.”

Gaat een hersenschudding altijd over? 

“Ja! Zolang er geen traumatische hersenschade is, is een hersenschudding te repareren of over te laten gaan. Tweederde van de mensen herstelt binnen enkele weken. Een kleine groep blijft er langdurig mee zitten, daar spelen herstel belemmerende factoren. Een specialist moet op zoek naar die factoren.”

Wat kan je echt fout doen in je herstel? 

“Het enige wat je echt fout kan doen is in korte tijd een tweede hersenschudding krijgen, als de energiecrisis op zijn dieptepunt is. Dan kan je mogelijk niet meer goed herstellen. Sport zeker in de eerste drie weken zonder enig risico op een nieuwe hersenschudding. Drie maanden is de magische grens, dan is dat gevaar volledig geweken.”

Wat kan je zeggen tegen sporters die er maar niet vanaf komen?

“Zoek iemand die gespecialiseerd is in een hersenschudding. Ga niet allerlei losse therapieën proberen. Vaak hoor je mensen zeggen alles al te hebben geprobeerd en er maar niet vanaf te komen. Na een hersenschudding moeten nek, ogen en het evenwichtsorgaan weer in balans komen, dit is de belangrijke herstelpiramide. Bij losse therapieën wordt vaak een onderdeel van die piramide behandeld, maar het fundament moet goed zijn, dan pas kan je herstellen. Als je drie tot vier weken niet significant vooruitgaat, dan stagneer je en gaat er dus iets niet goed.” 

_{Tekst: Erwin Reijneveld
Beeld: Jonah van de Burgt}