Hoe herken je hartklachten?

De klachten van Sep Vanmarcke kwamen tijdens het Belgisch Kampioenschap aan het licht; toen hij last kreeg van hartritmestoornissen. Onderzoeken wezen uit dat er littekenweefsel op zijn hart zit dat kan groeien en uiteindelijk tot hartfalen kan leiden. In een verklaring laat Vanmarcke weten dat hij nog graag wat jaren op het hoogste niveau had gekoerst voor zijn ploeg Israel-Premier Tech. ‘Jammer en pijnlijk om op deze manier het einde van mijn loopbaan te moeten aankondigen. Tegelijkertijd ben ik dankbaar dat de problemen met mijn hart tijdig zijn ontdekt’.

"Het probleem is dat mensen vaak niet weten dat ze hartklachten hebben"

Hartklachten tijdig ontdekken is niet altijd mogelijk volgens Guido Vroemen. De sportarts, medisch bioloog en coach werkt veel samen met sporters, universiteiten en bedrijven om rekenmodellen en data-analyse te ontwikkelen en verbeteren. Sinds zeventien jaar is de geboren Limburger een autoriteit op het gebied van inspanningsfysiologie. “Het probleem is dat mensen vaak niet weten dat ze hartklachten hebben. Want ja, je hart slaat soms over en soms voel je het kloppen in je keel, maar om dan gelijk naar een arts te gaan, doe je niet. Dat doen mensen pas als de klachten erger worden.”

Niet altijd op te sporen

Hartklachten kun je, zo vertelt Vroemen, niet altijd voortijdig opsporen. Als sportarts zet hij regelmatig duursporters op de fiets voor de inspanningstest. Daarmee kan worden beoordeeld hoe de functie van de hartspier is tijdens een behoorlijke inspanning. “Tijdens de test registreer ik de functie van het hart met behulp van een ECG en wordt ook de ademhaling en zuurstofopname gemeten. Door de inspanning moet het hart harder werken waardoor je sommige afwijkingen kunt zien, maar zeker niet alle afwijkingen.

Hoe hartritmestoornissen ontstaan, is moeilijk te zeggen. Het komt vaker voor en er zijn veel verschillende vormen van hartritmestoornissen. Soms zijn de symptomen overduidelijk en kun je zeggen ‘ah, dat komt hier of daardoor’ maar meestal weet je het niet. Want symptomen als vermoeidheid, benauwdheid en duizeligheid kunnen indicatoren zijn, maar dat hoeft niet. Je kunt ook je dag niet hebben, moe zijn of last van de warmte hebben. Je kunt een inspanningstest doen waaruit op dat moment geen afwijkingen zijn waar te nemen en later toch last krijgen van hartritmestoornissen. Bij twijfel verwijs ik mensen naar een cardioloog.”

Vroemen zegt dat het niet typisch een kwaal voor profwielrenners is. “Wel zie je bij duursporters volume-overbelasting oftewel dilatatie. Dat houdt in dat de hartspierwand een abnormale verwijding heeft waardoor de pompwerking van het hart vermindert. Er ontstaat littekenweefsel in de hartkamers en dat littekenweefsel kan een trigger zijn voor hartritmestoornissen. En dat kan weer schadelijk zijn voor de gezondheid. Je moet het zo zien: je hart is een pomp en als deze het niet goed doet wordt er onvoldoende zuurstof rondgepompt in bepaalde organen. Onvoldoende zuurstof zorgt voor duizelig-, misselijk- en benauwdheid.”

Trillen van de hartboezem

Wie regelmatig fietst, rustig doortrapt en ziet dat de hartslag van 120 naar 160 schiet en verder niks voelt of merkt, hoeft zich niet heel druk te maken. Het hoeft niet meteen verontrustend te zijn, soms zijn er wel onregelmatigheden in de hartslag zonder dat er reden is voor risico op gevaarlijke hartritmestoornissen. Een veel voorkomende is atriumfibrilleren oftewel trillen van de hartboezem. Zonder dat iemand zich inspant klopt het hart bij atriumfibrilleren onregelmatig en sneller. Dit kan zorgen voor onrust en angst. Als atriumfibrilleren lang blijft aanhouden is verder onderzoek door de cardioloog wel nodig.

"Ik raad mensen die zich zorgen maken aan regelmatig een fysieke ‘apk’ te doen’"

Hoe kun je erachter komen of bijvoorbeeld die benauwdheid onschuldig is of dat er weldegelijk iets aan de hand is? “Om preventief te werk te gaan kun je een inspanningstest doen, maar zoals ik al aangaf: die test laat veel zien, maar niet alles. Ook het meten van de bloeddruk in rust en tijdens inspanning is een goede methode om te beoordelen hoe de functie van het hart is. Ik raad mensen die zich zorgen maken zeker aan regelmatig een fysieke check up te laten uitvoeren. Zo’n apk voor het lijf kan misschien wat bezorgdheid wegnemen.” 

Inspanningstest

Daarnaast zijn vragenlijsten die helderheid verschaffen als iemand op veel vragen ‘ja’ antwoordt. Dan is het zinvol een inspanningstest op check up te laten doen. “Opvallend is overigens dat mensen die nooit sporten en wel meer gaan bewegen gezonder worden. Het risico op gezondheidsproblemen stijgt weer als mensen heel veel gaan sporten zoals bijvoorbeeld vijftien tot twintig uur fietsen per week. Maar lekker bewegen is altijd nog beter dan helemaal niets doen. En als je opeens een heel hoge hartslag krijgt, ga dan wat rustiger fietsen of stop even om een slok water te drinken en kom even bij.”

_{Tekst: Karin van Leeuwen
Beeld: Guido Vroemen}